ĆWICZENIE DOBREJ ŚMIERCI

Ćwiczenie „dobrej śmierci”. Bądź gotów, bo umrzeć można w każdej chwili. Ks. Przemek Kawecki

Czasami być może słyszeliśmy o modlitwach o dobrą śmierć. Kiedy śpiewy Suplikacje, wtedy również prosimy Boga, aby zachował nas od niespodzianej śmierci. Takie modlitwy nie służą, aby nas straszyć, ale żeby przypominać o realizmie życia, w które wpisana jest śmierć, czyli właściwie przejście – odejście stąd i „zameldowanie się” w mieszkaniu, które przygotował nam Stwórca. Jezus przecież właśnie tam poszedł, aby przygotować nam miejsce.

W historii szczególnie często sięgano po te modlitwy w czasach epidemii, wojen, często pojawiających się chorób. Na przykład św. Jan Bosko odmawiał te modlitwy ze swoimi wychowankami raz w miesiącu przy okazji praktyki, która nazywała się ćwiczeniem dobrej śmierci. Być może trudno nam sobie wyobrazić pełnych życia nastolatków, którzy biegają po boisku, siedzą w szkolnej ławie i jednocześnie proszą Boga o dobrą śmierć. Więcej: modlą się w intencji tego, który pierwszy odejdzie do wieczności. Tego dnia nie tylko modlono się, ale także porządkowano swoje sprawy osobiste, sprzątano… Przerażające? Chyba nie tak bardzo, jeśli uświadomimy sobie, że śmierć nie omijała młodych ludzi. W wieku piętnastu lat zmarł przecież św. Dominik Savio. Umierali także i inni: koledzy z boiska, ze szkoły, z grupy teatralnej, chóru, orkiestry…

Salezjanie także dzisiaj raz w miesiącu odmawiają modlitwy ćwiczenia dobrej śmierci w dzień skupienia miesięcznego.

Udostępniamy jedną z wersji takich modlitw, pochodzących z modlitewnika Spotkanie z Bogiem.

GDY PAN NAS WZYWA KU SOBIE

Rozważanie

„Tajemnica losu ludzkiego ujawnia się najwymowniej w obliczu śmierci. Nie tylko boleść i postępujący rozkład ciała dręczą człowieka, lecz także jeszcze bardziej lęk przed unicestwieniem na wieki. Instynktem serca słusznie wzdryga się on przed całkowitą zagładą i ostatecznym kresem, a myśl o tym odrzuca. Zalążek nieśmiertelności, który w sobie nosimy – jako niesprowadzalny do samej tylko materii – buntuje się przeciw śmierci. Wszystkie wysiłki techniki, choć bardzo użyteczne, nie mogą uspokoić tego lęku. Biologiczne bowiem przedłużenie życia nie zdoła zaspokoić pragnienia życia dalszego – pragnienia, które nieusuwalnie gości w sercu człowieka.

„Choć wobec śmierci wszelka wyobraźnia zawodzi, Kościół jednak, pouczony Objawieniem Bożym, stwierdza, że człowiek stworzony został przez Boga dla szczęśliwości wykraczającej poza granice niedoli ziemskiej. Ponadto wiara chrześcijańska uczy, że śmierć cielesna, od której człowiek byłby wolny, gdyby nie był zgrzeszył, zostanie przezwyciężona, gdy wszechmocny i miłosierny Zbawca przywróci człowiekowi zbawienie z jego winy stracone. Bóg bowiem powołał i powołuje człowieka, by zjednoczył się z nim całą swą istotą w wieczystym uczestnictwie nieskazitelnego życia Bożego. To zwycięstwo odniósł Chrystus Zmartwychwstały,
swą śmiercią uwalniając człowieka od śmierci. Każdemu myślącemu człowiekowi wiara, poparta solidnymi argumentami, daje odpowiedź na jego niepokój o przyszły los, a zarazem możność obcowania w Chrystusie z umiłowanymi braćmi już zabranymi przez śmierć.
Niesie też nadzieję, że osiągnęli oni prawdziwe życie w Bogu.”

(Z Konstytucji Soboru Watykańskiego II o Kościele w świecie współczesnym)

W życiu jest wiele rzeczy możliwych i prawdopodobnych, ale najwięcej wątpliwych. Istnieją natomiast tylko dwie rzeczy absolutnie pewne: urodzenie człowieka i jego śmierć.

W każdym z nas rodzi się bunt przeciwko śmierci. Objawia się on w różny sposób. Czasem to tylko smutek z domieszką melancholii. Czasem żywiołowa chęć wyczerpania do dna wszystkiego, co może dać życie, bez oglądania się na konsekwencje. Czasem gwałtowne włączenie się w wir pracy, aby zapomnieć o wszystkim. Nie od dziś ludzie w życiu swoim – „namiocie wędrowca” –
usiłują przez ułudę zapomnienia urządzać się tak, jakby ten namiot nie miał być nigdy zwinięty.

A przecież: „Postanowione ludziom raz umrzeć, a potem sąd” (Hbr 9,27) – powiada Pismo św. Umiera się tylko raz. Na próbę się nie umiera. Każdy jest dość stary, aby umrzeć. Każde miejsce jest dobre dla śmierci, każda pora roku, każda godzina dnia i nocy.

Przed śmiercią nikt nie ucieknie, nie ukryje się. Nikt jej nie pokona, nikt przed nią się nie ocali. Postanowiono człowiekowi raz umrzeć.

Śmierć jest ostatnią czynnością człowieka – ostatnią jego klęską i jego zwycięstwem. Klęską, gdyż następuje rozkład żyjącej istoty. Zwycięstwem, bo jest łukiem triumfalnym, przez który zmarły przechodzi do krainy wiecznego szczęścia i najcenniejszej nagrody – samego Boga.

Nikt nie zna dnia ani godziny swej śmierci. Następuje ona, według słów Chrystusa, w chwili najmniej spodziewanej. Nikt nie zna okoliczności, w których zamknie oczy na zawsze.

Śmierć rozstrzyga nieodwołalnie o ostatecznym losie człowieka. Bóg na sądzie szczegółowym wydaje jeden wyrok: niebo albo piekło.

W chwili śmierci wszystko porzucimy: rodzinę, przyjaciół, majątek, najdroższe przedmioty i sprawy. Niczego z rzeczy materialnych nie weźmiemy ze sobą na drugi świat. Nie jest więc rzeczą roztropną i mądrą nadmiernie przywiązywać się do dóbr materialnych.

Do śmierci należy się przygotowywać przez całe życie, ale w sposób szczególny, gdy już wiek podeszły przypomina nam zbliżający się kres dni naszych. Jeśli w chwili swego zgonu chcesz spokojnie dotrzeć na drugi brzeg i z ufnością oczekiwać wyroku Stworzyciela, pamiętaj:

– Żyj każdego dnia w łasce Bożej, bez grzechu śmiertelnego. Nie odkładaj dobrej gruntownej spowiedzi na ostatnią minutę. Nikt nie może cię zapewnić, że będziesz ją miał do dyspozycji;

– Módl się do Matki Bożej o dobrą śmierć. Polecaj Jej tę najważniejszą sprawę w codziennych swych modlitwach. Gdy wymawiasz słowa: „Módl się za nami, grzesznymi, teraz i w godzinę śmierci naszej”, wzywaj z wiarą wsparcia Maryi na moment swego rozstania z ziemią;

– Miej uporządkowane sprawy z ludźmi: żadnych gniewów, nienawiści, sądów i oskarżeń, żadnej krzywdy materialnej i moralnej bliźniego na swoim sumieniu. Rozporządź na czas posiadanym majątkiem, aby po twej śmierci nie było kłótni w rodzinie;

– Pamiętaj o swojej śmierci. Częste myślenie o niej pozwoli ci właściwie oceniać sprawy i rzeczy tego świata, oswoi cię z nią i ułatwi ci stopniowe odrywanie się od tego, co musisz i tak z konieczności porzucić.

Twoim rozmyślaniom o rzeczach ostatecznych niech towarzyszy ufny pokój w miłosierdzie Boże.



Ćwiczenie dobrej śmierci

Jest rzeczą wskazaną, aby gorliwy chrześcijanin raz w miesiącu skupił się na chwilę i zastanowił się nad stanem swego sumienia, pytając siebie, czy jest przygotowany na Sąd Boży. Temu celowi służy praktyka religijna, zwana „ćwiczeniem dobrej śmierci”. Polega ona na tym, aby w wybranym dniu miesiąca odbyć spowiedź i przyjąć Komunię św., uporządkować wszystkie swoje sprawy tak, jak byśmy chcieli je widzieć w chwili śmierci, oraz odmówić następujące modlitwy:

Modlitwa o uproszenie łaski, by nie umrzeć nagłą i niespodziewaną śmiercią

Najmiłosierniejszy Panie, Jezu Chryste, przez Twoje konanie i krwawy pot Twój, przez śmierć Twoją błagam Cię, od nagłej a niespodziewanej śmierci wybaw mnie, Panie.

Najłaskawszy Panie, Jezu Chryste, przez Twe najokrutniejsze biczowanie i ukoronowanie, przez krzyż i gorzką Mękę Twoją i przez nieskończoną dobroć Twoją, pokornie Cię proszę, nie dozwól, bym nagłą śmiercią i bez sakramentów świętych zszedł z tego świata do wieczności.

Najmilszy Jezu Chryste, Panie i Boże mój, przez wszystkie boleści i dolegliwości Twoje, przez Twoją Najświętszą Krew i Rany Twoje, przez Twoje ostatnie na krzyżu wymówione słowa: „Ojcze, w ręce Twoje polecam ducha mego” – gorąco Cię proszę, nie zabieraj mnie zbyt wcześnie z tego świata.

Ręce Twoje, o Zbawicielu mój, uczyniły mnie i utworzyły całego. Błagam Cię przeto, nie odrzucaj mnie tak rychło od siebie: udziel mi, proszę, czasu na pokutę i dozwól, bym szczęśliwie zasnął w łasce Twojej i całym sercem Cię kochał, chwalił i błogosławił na wieki. Amen.

Modlitwa do Pana Jezusa o dobrą śmierć

O Panie Jezu, Boże dobroci, Ojcze miłosierdzia! Oto stoję przed Tobą z pokornym i skruszonym sercem i polecam Ci ostatnią godzinę moją oraz to, co mnie w niej czeka.

Gdy nogi moje zdrętwiałe ostrzegą mnie, że droga tego życia już się kończy dla mnie: